Historia

Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego jest jedną z unikatowych jednostek w Polsce. Katedrę tworzy 3 jednostki Klinika Chorób Wewnętrznych i Geriatrii, Klinika Leczenia Bólu, Opieki Paliatywnej i Farmakologii Klinicznej oraz Pracowania Medycyny Rodzinnej. Dzięki takiej organizacji możliwość udzielania pomocy chorym rozpoczyna się już w zakresie opieki podstawowej, trwa poprzez działalność diagnostyczno-leczniczą w warunkach szpitalnych oddziału chorób wewnętrznych i geriatrii oraz eliminuje ból i cierpienie w przypadku ciężkich, nieuleczalnych chorób w oddziale szpitalnym leczenia bólu i opieki paliatywnej. Działalność diagnostyczno-terapeutyczna Katedry jest możliwa dzięki efektywnej pracy ogromnego zespołu lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów, techników, sanitariuszy, pracowników administracji.
W obecnej formule Katedra funkcjonuje od 2001 roku, gdy obowiązki Kierownika po prof. Kazimierzu Janickim objął prof. Tomasz Grodzicki. Została utworzona w wyniku połączenia I Katedry Chorób Wewnętrznych z Katedrą Gerontologii i Medycyny Rodzinnej. Do struktury Katedry została w 2002 roku włączona nowo powstała Klinika Leczenia Bólu, Opieki Paliatywnej i Farmakologii Klinicznej.
Najnowsza historia Katedry nie byłaby możliwa, gdyby nie wieloletnie tradycje rozwoju Klinik Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pierwsza 12-łóżkowa Klinika została utworzona przez profesora Andrzeja Badurskiego w obrębie Szpitala Św.Łazarza na Wesołej. Nowe pomieszczania dla Kliniki (ul.Kopernika 7) uzyskał kolejny jej długoletni kierownik (1823-1850) prof. Maciej Józef Brodowicz. Stworzył on także podwaliny znakomitej krakowskiej szkoły internistycznej. Kolejnym wielkim reformatorem i klinicystą był następny kierownik prof. Józef Dietl (1851-1865). Rozpropagował on metody opukiwania i osłuchiwania chorych oraz wprowadzał nowe metody diagnostyczne zgodnie z zasadami szkoły wiedeńskiej. Niestety ze względu na propolskie nastawienie władze austriackie wymogły odwołanie go z Uniwersytetu. Kolejny Kierownik Kliniki Lekarskiej prof. Edward Korczyński (1866-1905) doprowadził w 1901 roku do oddania nowego budynku dla Kliniki Chorób Wewnętrznych z salą wykładową i zapleczem diagnostycznym przy ulicy Kopernika 15. Nieco wcześniej (1879r) rozbudowano Szpital im Św.Łazarza oddając przy ulicy Kopernika 17 budynek zarządu szpitala i dwa równoległe pawilony dla chorych wewnętrznie. Na bazie jednego z nich powstała później I Katedra Chorób Wewnętrznych UJ, a przy ul. Kopernika 15 mieściła się II Katedra Chorób Wewnętrznych UJ. Kierownikami tych Katedr byli profesorowie: Walery Jaworski, Witold Orłowski, Mieczysław Kubiczek, Tadeusz Tempka, Stanisław Kirchmayer Zygmunt Hanicki (II Katedra), Józef Latkowski, Tadeusz Tempka, Leon Tochowicz, Jan Lankosz, Kazimierz Janicki (I Katedra), a utworzonej w 1950r III Kliniki Chorób Wewnętrznych- Julian Aleksandrowicz. Rozwijające się stopniowo podspecjalizacje chorób wewnętrznych spowodowały, że z dużych Klinik Chorób Wewnętrznych wyodrębniły się liczne wysokospecjalistyczne Kliniki, które od 1969 roku tworzyły Instytut Medycyny Wewnętrznej. Do tego Instytutu należała też Klinika Geriatrii utworzona w 1980 roku na bazie Zakładu Opiekuńczo Leczniczego przy ul. Wielickiej 267, kierowana przez prof. Józefa Kocembę. Jedyną jednostką ogólno-internistyczną, która pozostała w rejonie ulicy Kopernika była I Katedra Chorób Wewnętrznych, borykająca się ze znacznymi trudnościami lokalowymi. W ramach Państwowego Szpitala Klinicznego (dzisiejszy Szpital Uniwersytecki) zdecydowano o przeniesieniu Katedry do nowego pawilonu przy ul. Śniadeckich 10. Wybudowany w latach 60-tych budynek był jak na tamte czasy stosunkowo nowoczesny (2-osobowe sale chorych z węzłem sanitarnym). Dzięki staraniom prof. Kazimierza Janickiego dobudowane zostało nowe skrzydło z Oddziałem Intensywnej Terapii oraz Izbą Przyjęć i Poradniami Specjalistycznymi.

W 2003 roku w strukturach Katedry Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum UJ. została powołana Klinika Leczenia Bólu i Opieki Paliatywnej. Pod koniec 2002 roku w Szpitalu Uniwersyteckim utworzono na bazie Oddziału Farmakologii Klinicznej siedmiołóżkowy Oddział Leczenia Bólu Przewlekłego. Kierownikiem Kliniki i Oddziału został dr hab. med. Jerzy Wordliczek, specjalista anestezjolog. Pozostałą część zespołu tworzyło czworo lekarzy, m. in. lek. med. Wojciech Popiela ze specjalizacją z anestezjologii, oraz trzech młodych adeptów medycyny w trakcie specjalizacji z tej samej dziedziny. Ponadto w Oddziale pacjentami opiekowali się psycholog, rehabilitant oraz 7-osobowy zespół pielęgniarski, a Pielęgniarką Oddziałową została mgr Lucyna Kazior. W Oddziale byli hospitalizowani Pacjenci z bólem nowotworowym opornym na konwencjonalne leczenie, jak również chorzy z bólem nienowotworowym. Chorzy kierowani byli z Poradni Leczenia Bólu Szpitala Uniwersyteckiego (w strukturze Zakładu Badania i Leczenia Bólu Katedry Anestezjologii CM UJ), pod kierownictwem  dr hab. med. Jana Dobrogowskiego. Krakowski ośrodek posiadał bogate doświadczenia naukowe i praktyczne w leczeniu bólu przewlekłego. Kompleksowe leczenie w Oddziale Leczenia Bólu obejmowało nie tylko skojarzoną farmakoterapię, a także w  wybranych przypadkach klinicznych zastosowania technik neurodestrukcyjnych oraz neuromodulacji. W 2005 Oddział rozszerzył profil swojej działalności o opiekę paliatywną, został przekształcony w Oddział Leczenia Bólu, Opieki Paliatywnej i Farmakologii Klinicznej. W związku ze zwiększającą się ilością pacjentów terminalnie chorych pojawiła się potrzeba objęcia ich szczególną troską. Dotychczasowe podejście do pacjentów zostało wzbogacone o filozofię medycyny paliatywnej. Obok leczenia farmakologicznego objawów towarzyszących chorobie nowotworowej położono nacisk na  towarzyszenie choremu i współpracę z Rodziną Pacjenta, którą także należało otoczyć szczególną troską i włączyć w proces opieki nad umierającym. Zwiększono liczbę łóżek do 19 łóżek. W marcu 2014 roku z uwagi na profil paliatywny Oddziału została zmieniona nazwa na Oddział Medycyny Paliatywnej. Na przełomie 2015/2016 Oddział Medycyny Paliatywnej został wyremontowany, zwiększono liczbę łóżek do 20. Od stycznia 2011 Kierownikiem  Oddziału Medycyny Paliatywnej  została dr n. med. Iwona Filipczak-Bryniarska. We wrześniu 2015 roku  dotychczasowy Kierownik Kliniki Profesor dr hab. Jerzy Wordliczek został Kierownikiem Kliniki Intensywnej Terapii Interdyscyplinarnej oraz Ordynatorem Kliniki Intensywnej Terapii Interdyscyplinarnej Collegium Medicum UJ. Pełnienie obowiązków Kierownika Kliniki powierzono dr n.med. Iwonie Filipczak-Bryniarskiej. Oddział Leczenia Bólu i Opieki Paliatywnej stanowi zaplecze dla  prowadzonej przez Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego dydaktyki przed- i podyplomowej z zakresu medycyny paliatywnej, prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego. W ramach Kliniki prowadzone są od kilku lat badania nad wpływem opioidów na parametry układu odpornościowego.